Luật và nội dung thi đấu nhảy xa

Tổng quan về môn nhảy xa 

Nhảy xa là gì? 

Đây là một nội dung thi đấu cơ bản trong môn Điền kinh thường được tổ chức ở Thế vận hội Mùa hè. Theo như tên gọi, môn này yêu cầu vận động viên nhảy xa chạy đà theo đường băng thẳng và chọn vị trí dậm nhảy cùng góc nhảy tối ưu để bật nhảy xa nhất từ vị trí ván dậm (để bảo đảm an toàn, vị trí tiếp đất là một hố cát tiêu chuẩn). Trong một cuộc thi đấu nhảy xa, mỗi vận động viên có 3 lần nhảy để lấy thành tích cao nhất làm thành tích cuối cùng; trong đó họ phải huy động tối đa sức mạnh, tốc độ, sự lanh lợi và kinh nghiệm cùng kiến thức về thể thao, đặc biệt là nhảy xa để nắm lấy cơ hội trở thành người thắng cuộc. Trong điền kinh, nhảy xa được xếp vào nhóm môn nhảy gồm bốn nội dung riêng biệt (mỗi vận động viên chỉ thi đấu ở một nội dung duy nhất) là Nhảy xa, Nhảy ba bước, Nhảy cao và Nhảy sào.

Bạn đọc có thể tham khảo: Thông tin cơ bản môn Điền Kinh

Lịch sử hình thành và phát triển

Môn nhảy xa là một trong 5 môn phối hợp được biết đến ở thời Hy Lạp cổ đại, được sử dụng để huấn luyện binh lính chứ không chỉ đơn thuần vì tính chất thể thao. Bởi vì việc di chuyển giữa các địa hình khác nhau, có sông, suối, đòi hỏi binh linh phải nhảy qua.

Trong thời cổ đại thì các vận động viên còn phải mang theo một quả tạ có khối lượng từ 1 đến 4.5 kg. Những quả tạ này được ví như những khối vũ khí mà binh lính phải mang vác khi lên đường chiến đấu nhảy xa. Khoảng cách chạy lấy đà của nhảy xa người cổ đại cũng không được xa như bây giờ, và các hố cát không thực sự chứa nhiều cát, mà chỉ là một cái hố được đào ra để phục vụ cho dịp thi đấu.

Ở thời cổ đại, không khi thi đấu môn nhảy xa này – bộ môn được cho là khó thực hiện nhất – các vận động viên cũng được nghe nhạc, mà theo như Philostratus – người sáng tạo ra bộ môn điền kinh – đã nói rằng đôi khi nhạc còn cùng nhịp điệu với các chuyển động của vận động viên.

Nhảy xa từ sớm đã được “chuyển đổi” và trở thành một trong những hạng mục thi đấu quan trọng của Olympic hiện đại. Đến năm 1914 thì tiến sĩ Eaton Stewart đã đề nghị cho nữ giới tham gia thi đấu, nhưng đến tận năm 1948 thì các nữ vận động viên mới được chính thức nhảy xa đi thi đấu ở Olympic.

Các kỹ thuật nhảy xa 

Các bước chuẩn bị nhảy 

Đo đà: các vận động viên nhảy xa được quyền đo cự ly chạy đà của mình. Bắt đầu kỹ năng sống đo từ vạch giậm nhảy và đi bộ, cứ 32 bước đi sẽ là 1 bước chạy. Thông thường đối với các vận động viên nữ thì cự ly chạy đà là từ 30 đến 35 mét. Còn với các vận động viên nam thì cự ly đà là 40 đến 45 mét. Tuy nhiên, cự ly chạy đà cũng phụ thuộc nhiều vào thể lực của các vận động viên.

Kỹ thuật chạy đà: khi các vận động viên được gọi tên lên thi đấu, thì sẽ đến điểm xuất phát đã định rồi đi bộ về phía điểm chạy đà mà bản thân vận động viên đã đánh dấu từ trước, đến điểm này thì bắt đầu chạy. 

Yêu cầu của giai đoạn chạy đà là các vận động viên sẽ chạy nhanh dần đều để đạt được vận tốc tối đa trong cự ly ngắn.

Các giai đoạn của nhảy xa 

Giai đoạn giậm – nhảy

Vận động viên cần tập trung sức mạnh vào chân thuận, hay còn gọi là chân giậm nhảy, chân này sẽ tiếp xúc trực tiếp với phần ván giậm nhảy. 

Lòng bàn chân và ván sẽ tạo thành một góc từ 60 đến 65 độ, sau đó lăn qua phần mũi bàn chân, đồng thời gập gối để hạ thấp trọng tâm cơ thể xuống, tạo sức bật về sau. 

Cánh tay cùng phía với bên chân giậm nhảy sẽ đánh lăng ra phía trước, hướng lên cao rồi hạ xuống ngang vai. Cánh tay cùng bên với chân lăng sẽ gập khớp và đánh lăng ra sau và giữ lại ngang vai.

Giai đoạn trên không khi nhảy

Lúc này sức bật của cơ thể còn, vận động viên sẽ giữ ổn định tư thế khi vừa giậm nhảy rời khỏi ván bật và duỗi người về phía sau, tư thế của cả thân người, đầu và cổ phải thẳng tự nhiên, mắt hướng về phía trước. Bên phía chân lăng thì co khớp gối lại rồi đánh mạnh lên cao, về phía trước. Khi trọng tâm của cơ thể đã được đưa lên cao thì phối hợp với chân giậm nhảy gập khớp gối và đưa về phía trước cùng với chân lăng, thân người ngả về phía trước và hai bên đùi sẽ nâng cao kề sát bụng.

Giai đoạn đáp xuống hố cát xa

Khi đã qua điểm mà trọng tâm cơ thể cao nhất, thì 2 đùi sẽ càng nâng cao và phần thân trên của vận động viên sẽ được ngả về phía trước để áp sát đùi. Đến khi hai gót chân đã chạm đến mặt cát thì gập gối lại để thực hiện động tác giậm chân. Hai cánh tay sẽ đánh mạnh ra phần phía sau để giữ thăng bằng cho cả cơ thể. Việc giữ thăng bằng khi này sẽ giúp vận động viên được an toàn.

Luật thi đấu nhảy xa

Kích thước đường chạy bật nhảy đà xa

Đường chạy đà của các vận động viên sẽ dài từ 40 mét đến 45 mét và có chiều rộng là khoảng 1,25 mét, trong đó sẽ có 1 vạch đánh dấu 13 mét cuối trước khi chạm vào ván giậm bằng gỗ nhảy xa. 

Vì đường chạy này được sử dụng chung cho nội dung thi nhảy ba bước, nên mới xuất hiện vạch đánh dấu 13 mét cuối này. Và bắt đầu từ điểm này trở đi, các vận động viên nhảy ba bước sẽ bắt đầu được tính điểm, do đây là vị trí mà vận động viên thực hiện 3 bước nhảy nhảy xa.

Đới với nhảy xa, thì đường chạy sẽ dài đúng bằng 40 hoặc 45 mét. Điểm cho vận động viên nhảy xa được tính ngay khi họ chạm vào ván giậm chân bằng gỗ. Tuy nhiên, ván giậm gỗ nhảy xa này chỉ được dùng và tính điểm cho môn nhảy ba bước, trong môn nhảy xa thì tính điểm ở vạch trắng ở ngay trước hố cát.

Kích thước hố cát để nhảy

Chiều dài của hố cát là 10 mét và rộng từ 2,75 mét cho đếm 3 mét. Theo quy chuẩn thì mặt của hố cát phải ngang bằng với bề mặt của đường chạy lấy đà. 

Cát trong hố cũng có quy chuẩn riêng, độ ẩm phải đạt chất lượng nhất định và không được có bất cứ vật gì, vì chúng rất có thể sẽ ảnh hưởng đến thành tích thi đấu nhảy xa của vận động viên, cũng như ảnh hưởng đến sự an toàn của người thi đấu.

Các luật quy định của nhảy lấy đà xa

Ban trọng tài sẽ là những người có quyền quyết định thứ tự thi đấu của các vận động viên. Và theo quy định quốc tế, các vận động viên phải thực hiện phần thi của mình trong khoảng thời gian là 1 phút 30 giây, tính từ lúc trọng tài gọi tên của vận động viên thi đấu. 

Những vận động viên không tuân thủ thời gian, lần 1 thì tính là phạm luật, trừ điểm, và đến lần 2 thì bị đình chỉ thi. Khi trọng tài nhảy xa gọi tên thì cần báo danh là có, nếu không cũng sẽ không được thi.

Các trọng tài biên nhảy xa sẽ giơ cờ báo hiệu cho các vận động viên, cờ trắng là bắt đầu nhảy, cờ đỏ là dừng.

Nếu được sự cho phép của ban trọng tài thì các vận động viên được quyền thay đổi thứ tự thi đấu để đo lại đà và chỉ được đánh dấu điểm chạy đà của mình ở hai bên đường chạy. Các vận động viên được tự do chọn cự ly lấy đà, nhưng không được vượt quá giới hạn của đường chạy.

Khi thi đấu cần trung thực, không được sử dụng thiết bị gì để nâng cao thành tích. Ví dụ như giày hỗ trợ độ bật… khi bị phát hiện thì sẽ ngay lập tức bị đình chỉ thi đấu.

Khi có một vận động viên nhảy xa bắt đầu phần thi của mình với việc chạy lấy đà, thì các vận động viên nhảy xa khác bắt buộc phải tránh xa đường chạy. Nếu đã kết thúc phần thi của mình thì vận động viên không được tự ý nhảy nữa.

Khi đi thi đấu nhảy xa ở các hội thể thao lớn, nếu có nhiều hơn 8 vận động viên đăng ký thi thì sẽ tiến hành vòng đấu loại, các vận động viên khi này sẽ nhảy 3 lần và sẽ chọn ra 8 vận động viên có thành tích tốt nhất để vào thi đấu chính thức. 

Khi thi đấu nhảy xa chính thức thì 8 vận động viên sẽ có 6 lần nhảy. Còn trong nội dung thi đấu đồng đội thì mỗi vận động viên của một đội nhảy 3 lần (không bắt buộc) và lấy thành tích tốt nhất làm thành tích của cả đội. 

Có thể xem thêm:

• Luật thi đấu điền kinh 100m
• Luật thi đấu điền kinh 200m

Kết luận

Như vậy, chúng tôi vừa giới thiệu đến các bạn một số thông tin cơ bản về nội dung thi đấu cũng như luật nhảy xa. Nhìn chung, những quy định nói trên khá đơn giản, dễ dàng áp dụng. Bạn chỉ cần chú ý là có thể tuân thủ một cách dễ dàng. Hãy cố gắng luyện tập, tham dự cuộc thi mà mình mong muốn, tuân thủ đúng luật để nhận về kết quả tốt nhất bạn nhé. Chúc các bạn thành công!

Bạn đọc có thể tham khảo:

• Quy trình thi công đường  chạy điền kinh
• Kích thước chạy điền kinh tiêu chuẩn